Hervormde Gemeente Wartengahe    Warten  Wergea  Warstiens
     
                                                
hervormd kerkzilver Wergea                                                                                        

Na de Reformatie kregen de Hervormden in 1587 hun eerste dominee, Petrus Aemilius, afkomstig uit Oost-Friesland. Maar ook bij hen vinden we geen 17de eeuws zilver, zoals op veel andere plaatsen in Friesland wel het geval is.


Het vroegere stuk is tegelijk het spectaculairste: de grote avondmaalsschaal uit 1728. Deze is ovaal met een gelobde, geprofileerde rand waarop ingegraveerde wapens en opschriften, met betrekking tot de schenkers. Uit de uitvoerige tekst in fraaie omlijsting, blijkt dat de schaal bij laatste wilsbe­schikking is geschonken door het echtpaar Heere Everts en Aath Heerkes; daaronder heeft de zilversmid, Johannes de Valk uit Leeuwarden zijn signatuur en het jaartal gezet. Op het plat van de schotel is eveneens een wapen gegraveerd, omgeven door een opschrift in het Latijn dat vertelt dat dominee Petrus Couperus, oud 71 jaar en al 44 jaar in functie, op verzoek van de erflaters deze schaal heeft laten maken.

Het wapen, met kuipershamer en opvliegende duif is dat van ds. Couperus. Over Heere Everts en Aath Heerkes is het een en ander bekend. Heere was koopman in granen, boter en kaas en bezat een woonhuis en pakhuizen aan de Hilleburen. Aath was een rijke wees van rooms-katholieke afkomst, die aanvankelijk als "dame de compagnie" bij de ongehuwde koopman inwoonde; in 1699 trouwden zij en Aath werd hervormd. Heere overleed in 1728, Aath zes jaar later; de schaal werd dus al bij Heer des dood geschonken. Ook ds Couperus was een markante figuur in Warga. In 1684 volgde hij zijn vader Theodorus Couperus als dominee hier op en hij bleef dat tot zijn dood in 1735, ruim 50 jaar lang dus. Hij schreef verzen in het Fries, evenals zijn zoon Johannes en zijn kleinzoon Mollerus; een verre nazaat van hem zou de bekende romancier Louis Couperus worden. Reeds in 1729 werd het kerkzilver van de Ned. Herv. gemeente uitgebreid. Ouderling en kerkvoogd Fedde Wigies en zijn vrouw Aafke Sijmons lieten bij testament een avondmaalsbeker na, die opvalt door het mooie, niet zo gebruikelijke model.


De beker is in 1729 gemaakt door de Leeuwarder zilversmid Ate Scheversteijn. Bijna honderd jaar later, in 1816, werd daar een tweede vrijwel identieke beker aan toegevoegd. Deze beker was een geschenk van de zilversmid Abraham Bergers, die ouderling van de Hervormde gemeente geweest was en, naar uit de gegevens van de Waarborg in Friesland blijkt, in de jaren 1807 tot 1821 in Warga werkzaam was. De beker heeft hij echter door zijn Leeuwarder college Hendrik Flieringa laten vervaardigen, misschien omdat Bergers zich meer met kleingoed bezig hield.

In 1761 had Jonkheer Wybrandus van Aytta, oud-kolonel van de Infanterie, aan de diaconie geld nagelaten om een zilveren collecteschaal te laten maken. Regnerus Elgersma in Leeuwarden was de zilversmid en hij graveerde een uitvoerig opschrift met betrekking tot de schenking op de wand van de diepe schaal. In hetzelfde jaar schonk een nicht van de kolonel, Freule Elisabeth Clara van Aytta, een collectezak met een zilveren bel en manchet. De bei draagt het merk van de zilversmid Johannes Andringa te Leeuwarden. Twaalf jaar eerder, in 1749, werd de kolonel, die al in 1729 aan de Kleine Buren woonde, een welgesteld man genoemd, terwijl de Freule het niet erg breed had; misschien heeft oom haar bij zijn overlijden ook wat nagelaten? Zij overleed in 1798 en had toen een eigen bank in de kerk.


Het laatste stuk kerkzilver van de Ned. Herv. gemeente is een doopbekken, in 188 0 gemaakt door S.F. Reitsma in Sneek en in het volgende jaar geschonken door het echtpaar Hendrik Abra­hams Kroodsma en Sijke Klaazes Hoekstra, die toen 60 jaar getrouwd waren en 33 jaar voogden over het Popta-Gasthuis. Hendrik, een boerenzoon, had het timmervak geleerd bij Klaas Hoekstra, wiens oudste dochter hij trouwde, waarna hij zelf een timmerzaak begon, zij hadden geen kinderen.
Dit zilver is nu ondergebracht in een museum.

De Hervormde kerk werd in 1986 voor een symbolisch bedrag overgedragen aan de Stichting de Bidler. Vrijwiliggers deden een geweldige poging om de kerk om te bouwen tot een cultureel centrum. En met succes! In de overeenkomst die indertijd met de kerkvoogden gesloten werd, staat dat de klokken en het orgel niet verkocht mogen worden. Kerkdiensten in het voormalig kerkgebouw uitgaande van de Hervormde Gemeente zullen nimmer om principiële redenen geweigerd worden.
Rouwdiensten kunnen te allen tijden in het voormalige kerkgebouw plaatsvinden en het luiden van de klokken bij begrafenissen en dergelijke moet mogelijk blijven. Aldus de overeenkomst. Getekend december 1986.   

naar boven 






Geschiedenis
Wartengahe
Warten
Wergea
Warstiens

Kerkgebouwen
Warten
Wergea
Wergea Frissel
Warstiens

Archief
overige info





Hervormde Gemeente Wartengahe    Warten    Wergea    Warstiens